تحریر المجسطی، بازنویسی مجسطی بطلمیوس توسط خواجه نصیرالدین طوسی است. هدف او، پیراستن متن مجسطی، و چنان که خود گفته، در عین خلاصه نویسی و پرهیز از پیچیدگی، آوردن آرای متأخران بوده است. این کتاب، آکنده از توضیحات خواجه است که بعضاً شامل تصحیح یا نقد مطالب مجسطی هم می شود.
سال نگارش این رساله معلوم نیست ولی می‌دانیم که چکیده اثر دیگری از خواجه نصیرالدین طوسی به نام صدباب در اسطرلاب است که خود آن را تلخیص کرده است.خواجه نصیرالدین طوسی در این تلخیص بابهای مختلفی از صدباب را که در موضوع واحدی نوشته شده‌اند. یک جا در باب واحدی آورده یا اصلاً آنها را حذف کرده است.به انواع ساعت (مستوی، معوج) و اجزای آن اختصاص دارد. در حالی که همه اینها به‌طور خلاصه در باب پنجم بیست باب آمده است.
فهرست مطالب کتاب:
- در معرفت القاب آلات و خطوط و دوایر اسطرلاب…
- در معرفت طالع از ارتفاع درجه آفتاب را از منطقه البروج طلب باید کرد…
- در معرفت ارتفاع از طالع و این بابت عکس باب پیشین است در اختیارات بدین حاجت افتد…
- در معرفت میل آفتاب و غایت ارتفاع…
- در معرفت ساعات صبح و شفق نظیر درجه آفتاب را…
- در معرفت ظل از ارتفاع و ارتفاع از ظل ظل که…
- در معرفت دائره و ساعات مستوی و معوج و اجازای آن درجه آفتاب را…
- در معرفت ارتفاع گرفتن از آفتاب و ستارگان و ارتفاع چنانچه مشهور است…
- قسم تحت الارض
- بروج دوازده گانه
- و صدها مطالب دیگر…
۲۲
ارديبهشت